Al 60 jaar leidt het SOMA College machinisten en monteurs op. En ook menig uitvoerder, landmeter en straatmaker heeft zijn diploma in Harderwijk gehaald. De opleider voor de infrasector staat hoog aangeschreven bij werkgevers. Om die toppositie vast te houden blijft het SOMA College investeren in de kwaliteit van het onderwijs. ‘Wij leiden hier de nieuwe machinist op.’
Hoeveel mannen en vrouwen in de afgelopen zestig jaar een diploma hebben behaald aan het SOMA College is niet meer te achterhalen. Vier van hen zitten deze dag aan tafel. Frank Groen, Patrick Vuijk Noorland en Daniël Stronks waren ieder ooit student aan ‘de machinistenschool’ en zijn er nu docent. Groen behaalde zijn diploma in 1972, Vuijk Noorland kwam in 2001 van school en Stronks rondde in 2007 zijn opleiding tot machinist en uitvoerder af.
De drie docenten worden vergezeld door Sytze Kloosterman. Hij was van 1975 tot 1977 student aan de machinistenschool SOMA, destijds nog gevestigd in Ede. Kloosterman werkte vervolgens 35 jaar lang als machinist, werd daarna docent vakopleiding machinist en is tegenwoordig accountmanager bij SOMA Bedrijfsopleidingen.
De vier mannen kijken met plezier terug op hun tijd als student van het SOMA College. Alle vier werkten na hun opleiding voor langere of kortere tijd als machinist om uiteindelijk als docent terug te keren bij de opleider voor de infrasector. ‘Praktijkervaring is voor een docent aan deze school wel een duidelijke pré’, zijn de mannen eensgezind van mening.

 

Over het aantal aanmeldingen heeft het SOMA College in de zestig jaar van het bestaan nooit te klagen gehad, ook niet in de crisisjaren die achter ons liggen. ‘En de jongens en meisjes die bij ons een opleiding afronden zijn gewild bij bedrijven’, zegt Frank Groen niet zonder trots. Groen geeft al bijna 30 jaar les op het SOMA College en heeft inmiddels honderden machinisten in spe begeleid naar het felbegeerde papiertje.
Nu de bouw en daarmee ook de infrasector de wind weer in de zeilen heeft, wacht een nieuwe uitdaging. Tijdens de crisis verdwenen in de bouw 75.000 banen, maar nu het economisch beter gaat is er een groot tekort aan goed opgeleide arbeidskrachten. ‘Het bedrijfsleven schreeuwt om gekwalificeerde mensen’, ervaren de SOMA-docenten. ‘Bedrijven smeken ons bijna om meer mensen op te leiden. Zeker drie of vier keer per week word ik gebeld met de vraag of ik nog jongens kan aandragen’, aldus Kloosterman. ‘Komend schooljaar starten we daarom met een recordaantal studenten. Gelukkig is de animo voor een opleiding aan deze prachtschool onverminderd groot’, vult  Groen aan.

 

SOMA College moest tekort aan machinisten oplossen
De Nederlandse Vereniging van Wegenbouwers stond aan de wieg van het SOMA College. Na de watersnoodramp in 1953 was er een groot tekort aan machinisten. Om dit probleem op te lossen, ging in Ede de SOMA (Stichting tot Opleiding van Machinisten voor Aannemingsbedrijven) van start. De sterke verbondenheid met het bedrijfsleven is in de jaren daarna altijd gebleven. De opleidingen sluiten aan bij de behoeftes van aannemers uit de infrasector.
Het SOMA College is inmiddels al weer zo’n twintig jaar gevestigd op de Ceintuurbaan in Harderwijk. Op het Bouw & Infrapark beschikt de school over een groot oefenterrein, een modern materieelpark van zo’n 50 machines voorzien van de modernste technologieën, goed uitgeruste praktijklokalen en een campus.

De populariteit van de opleiding, zowel bij studenten als werkgevers, vormt direct ook de grootste uitdaging. ‘We moeten scherp blijven en elkaar stimuleren om die toppositie vast te houden’, beseft Groen. Belangrijkste vereiste is volgens Groen en zijn collega’s dat de school een goede aansluiting blijft houden met de praktijk. ‘Dat betekent dat je als docent actuele ontwikkelingen bijhoudt, op het gebied van machinetechniek maar ook wat betreft de uitvoering van werken. Die kennis moet je als docent vergaren en weer over brengen op je studenten. Nieuwe ontwikkelingen volgen we altijd op de voet. Al vanaf 2008 krijgen studenten van onze school les in werken met GPS-systemen.’
De mannen ervaren dat er volop medewerking is vanuit het bedrijfsleven om de kennis bij het docentenkorps up to date te houden. Vuijk Noorland, docent monteur hydrauliek en motoren: ‘Als ik bel met een machineleverancier om een hydraulisch schema van een bepaalde machine, dan krijg ik die zonder problemen.’
 

Om de kennis op een hoog peil te houden is het SOMA College een samenwerking aangegaan met Universiteit Twente. De beide onderwijsinstituten trekken gezamenlijk op in een aantal projecten, deel uitmakend van het grotere project ‘Professionalisering Graven’.
‘Samen met de Universiteit Twente werken we momenteel aan de ontwikkeling van een feedbacksysteem. Dit systeem moet onze studenten en docenten helpen tijdens de lessen’, vertelt Daniël Stronks, één van de aanjagers van het project ‘Professionalisering Graven’.
‘Tijdens de praktijklessen moet één docent toezicht houden op zes studenten en waar nodig bijsturen. Door sensoren op de machines te monteren kan dat efficiënter en veiliger. De sensoren verzamelen heel veel informatie over de manier waarop de machine wordt bediend. Dat gaat heel ver, zelfs oogbewegingen kunnen geregistreerd worden. Alle verzamelde data worden vervolgens omgezet in 3D beelden. Student en docent krijgen zo feedback en zien wat goed gaat en waar verbetering nodig is’, legt Stronks uit.
Naast moderne machines voor de praktijklessen heeft het SOMA College ook de beschikking over een aantal simulatoren om de studenten de fijne kneepjes van het vak bij te brengen. Het is de bedoeling dat het feedbacksysteem ook bijdraagt aan een verdere verbetering van het simulatorprogramma. Stronks ziet voor het feedbacksysteem in de nabije toekomst bovendien ook toepassingsmogelijkheden in het bedrijfsleven. ‘De data kan ook interessant zijn voor bijvoorbeeld een materieelbeheerder of KAM-manager.’

 

Living lab op Bouw & Infra Park
 
SOMA College en Universiteit Twente samen tegen graafschade
Een ander gezamenlijk initiatief van het SOMA College en de Universiteit Twente is de aanleg van een zogenaamd living lab, een onderzoeksomgeving waarbij onderzoek en onderwijs gelijktijdig plaatsvinden. Op het Bouw & Infrapark wordt een ondergronds kabel- en leidingstelsel aangelegd. Het living lab moet bijdragen aan het voorkomen van graafschade, door betere graafprocessen en -technologie te ontwikkelen. Het living lab wordt ondersteund door een lange lijst van bedrijven.

 

De generatie machinisten die vandaag de dag met een diploma het SOMA College verlaat is niet dezelfde als die in de afgelopen decennia door de school werden afgeleverd. De SOMA-docenten zijn het erover eens: ‘We leiden hier de nieuwe machinist op. Zijn capaciteiten gaan verder dan enkel het bedienen van een machine. Hij moet kennis en inzicht hebben van het werk en is onder andere verantwoordelijk voor de planning, voor het uitzetten van het werk met behulp van een GPS Rover, het voorkomen van graafschade en de nazorg van het werk. De moderne machinist maakt gebruik van de technieken die hem terzijde staan, om werken nog beter, veiliger en efficiënter te kunnen uitvoeren. Dat leren wij de jongens en meisjes hier.’

 

Het 60-jarig bestaan van het SOMA College wordt op zaterdag 29 september gevierd met een grote reünie. Op het Bouw & Infrapark in Harderwijk worden op de laatste zaterdag van september een groot aantal oud-leerlingen, (oud)medewerkers en (oud)bestuurders verwacht om het jubileum mee te vieren.
Waar tien jaar geleden ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan tijdens de reünie met tal van oude machines op het terrein vooral werd teruggeblikt, is dit keer gekozen voor een blik op de toekomst. Innovatieve en duurzame machineoplossingen worden op 29 september voor het voetlicht gebracht. Maar bovenal is de reünie bedoeld als ontmoetingsplaats voor iedereen die in het verleden aan het SOMA College verbonden was.
www.somareunie.nl